Otizm (OSB): Biyokimyasal Nedenler, Tedavi Yöntemleri ve Beslenme
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), nörolojik ve gelişismel bir bozukluktur. İlk üç yaş içinde ortaya çıkar ve sosyal iletişimde zorluklar, tekrarlayan davranışlar, sınırlı ilgi alanları gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu yazıda, otizmin biyokimyasal nedenlerini, tedavi yöntemlerini ve beslenme önerilerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Otizmin Biyokimyasal Nedenleri
Nörotransmitter Sistemde Bozulmalar:
Otizmli bireylerde serotonin, dopamin ve GABA gibi nörotransmitterlerin işleyişinde bozulmalar görülür.
Bu bozulmalar, davranışsal ve duygusal sorunlara yol açar.
Aşırı Geçirgen Bağırsak:
Otizmli bireylerin %85’inde aşırı geçirgen bağırsak (leaky gut) sorunu vardır.
Zonulin testi ile bağırsak geçirgenliği ölçülebilir.
Kimotripsin Eksikliği:
Otizmli bireylerin yaklaşık %66’sında pankreas enzimi olan kimotripsin eksikliği görülür.
Kimotripsin, proteinlerin parçalanmasında ve temel amino asitlerin (triptofan, fenilalanin gibi) üretiminde kritik rol oynar.
Toksinler ve Ağır Metaller:
Ağır metaller (kurşun, civa, kadmiyum gibi) ve toksinler, otizmli bireylerde nörolojik hasara neden olabilir.
Bu maddeler, bağırsak geçirgenliğini artırarak kana ve beyne ulaşır.
Otizmde Beslenme ve Tedavi Yöntemleri
1. Kimotripsin Takviyesi
Kimotripsin eksikliği, otizmli bireylerde serotonin ve dopamin üretimini engeller.
ABD’de yapılan bir çalışmada, günlük 900 mg kimotripsin takviyesi alan otizmli çocuklarda davranışsal iyileşmeler gözlemlenmiştir.
Bu takviye, sinirlilik, tekrarlayan davranışlar ve göz teması gibi alanlarda olumlu sonuçlar vermiştir.
2. Beslenme Önerileri
Yasaklar:
Gluten ve Kazein-A: Buğday, çavdar, arpa unundan yapılan yiyecekler ve süt ürünleri tüketilmemelidir.
Ağır Metal İçeren Besinler: Ton balığı, hamsi, uskumru gibi balıklar ve sanayi bölgelerinde yetiştirilen bitkilerden kaçınılmalıdır.
Paketli Gıdalar: İçeriğinde E100-E999 arası katkı maddesi bulunan ürünlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
İşlenmiş Et Ürünleri: Salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş et ürünleri yasaktır.
Margarin ve Bitkisel Yağlar: Mısır yağı, ayçiçek yağı, pamuk yağı yerine zeytinyağı ve tereyağı tercih edilmelidir.
Yüksek Fenol İçeren Meyveler: Elma, üzüm, çilek, armut gibi meyvelerin kabukları soyularak tüketilmelidir.
Serbest Olanlar:
Doğal Et ve Tavuk: Mera hayvanları ve köy tavuğu tercih edilmelidir.
Deniz Börülcesi ve Yosunlar: Ağır metal bağlayıcı özellikleri nedeniyle tüketilmelidir.
Klorofil Zengini Bitkiler: Semizotu, ısırgan otu, labada gibi bitkiler çiğ olarak tüketilmelidir.
Kükürtlü Aminoasitler: Sarımsak, brokoli, lahana gibi besinler tüketilmelidir.
3. Takviyeler
Omega-3: Beyin sağlığı için önemlidir.
Çinko, Kalsiyum, Magnezyum: Ağır metal temizlemede etkilidir.
Selenyum: Toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olur.
Resveratrol ve Glutatyon: Antioksidan etkisi ile nörolojik hasarı önler.
Vitamin E, Vitamin C, Vitamin B6: Bağışıklık sistemini destekler.
Benfotiamin: Sinir hasarlarını önlemede etkilidir.
4. Şelasyon Tedavisi
Ağır metalleri vücuttan uzaklaştırmak için EDTA gibi şelasyon ajanları kullanılır.
Ancak bu tedavi agresif olduğu için otizmli bireylerde dikkatli kullanılmalıdır.
5. Ağır Metaller ve Temizleme Yöntemleri
Kurşun: Egzoz dumanı, kalem, saç boyası gibi kaynaklardan vücuda girer. Kalsiyum, çinko, benfotiamin ve C vitamini ile zararlı etkileri azaltılabilir.
Civa: Diş dolguları, bazı balıklar ve boyalardan vücuda girer. Vitamin C, selenyum ve kükürt içeren besinler tüketilmelidir.
Alüminyum: Deodorantlar, alüminyum kaplar ve bazı antiasit ilaçlardan vücuda girer. Benfotiamin, kalsiyum, çinko ve magnezyum takviyeleri önerilir.
Kadmiyum: Deterjanlar, tarım gübreleri ve sigara dumanı ile vücuda girer. Kalsiyum, selenyum ve A, E, C vitaminleri ile temizlenebilir.
Arsenik: Balıklar, boyalar ve bazı tuzlardan vücuda girer. Selenyum, A ve C vitamini ile zararlı etkileri azaltılabilir.
Fluorid: Diş macunu, teflon tava ve bazı sularla vücuda girer. Otizmli bireylerde fluorid içeren diş macunları kullanılmamalıdır.
6. Sıvı Bentonit Kil
Volkanik bir kil türü olan bentonit kil, ağır metalleri ve toksinleri bağlayarak vücuttan atar.
3-4 ayda bir kür olarak 2 tatlı kaşığı kadar akşam yemekten 1 saat önce veya 2 saat kadar sonrasında alınmalıdır.
Sonuç
Otizm, biyokimyasal, çevresel ve genetik faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkan karmaşık bir durumdur. Tedavi sürecinde beslenme, takviyeler ve şelasyon tedavisi gibi yöntemler önemli bir rol oynar. Ancak, her otizmli bireyin ihtiyaçları değişkenlik gösterir ve tedavi kişiye özgü olarak planlanmalıdır. Bu nedenle, otizmli bireylerin tedavisinde uzman bir hekimle iş birliği yapmak büyük önem taşır.
Otizm, hassas bir konudur ve bu yazıda yer alan bilgiler genel önerilerdir. Otizmli bireylerin aileleri ve yakınları, bu süreçte sabırlı ve anlayışlı olmalı, uzmanların önerilerini dikkate almalıdır.
